Sovyetler'in Vietnamı: Afganistan 2

Emanullah Han’a destek verilmesinde ilk önce tereddüt gösteren ve arada kalan Sovyet yönetimi, Stalin ve Troçki gibi önemli isimlerin bir kral da olsa Emanullah Han’ın İngiliz ve Fransız Demokrasilerinden daha ilerici olduğu hakkında hemfikir olmaları sonucunda Emanullah Han’a destek verildi. Tabi, burada ortak düşman olarak emperyalistlerin de payı vardı. Özellikle Stalin idealist bir fikir adamından çok bir devlet adamıydı. Onun bu özeeliğini ülkesinin çıkarları için uygun gördüğü Bolşevizm’e düşman olan n.zilerlerle antlaşma imzalarken de görebilirsiniz. Sovyetler birliği Afganistan’ın tanıdığı ilk devlet olurken, Afganistan’da SSCB’nin tanıdığı ilk yabancı devletti. İki tarafın da tereddütleri gidermesinin sonucu olarak 1921 yılında Afgan-Sovyet dostluk antlaşması imzalandı. Böylelikle Afganlar emperyalizmle mücadele SSCB’nin tarafında yer alırken Ruslar da Afganistan’a para yardımı yapmayı ve iki ülke arasında bir telefon hattı çekmeyi, Afganistan’a fabrikalar kurmayı kabul ediyorlardı. Afganistan tüm bu yakınlaşmalarına rağmen Hindistan’da çıkan Bolşevik hareketlere karşı çekingen kalmış ve Sovyetlere karşı yürütülen Basmacı hareketine karşı önemli bir harekete girişmemişti ama tüm bunların yanında Sovyetlerin etki alanını genişlettikleri için dolaylı da olsa tüm bu konularda Sovyetlere yardım etmiş oluyorlardı. Dostça gelişen ilişkiler 1926 yılında gene sıkıntıya girmiş ve Sovyet ordusu Afganistan’ın bazı bölgelerini ‘Basmacı İsyanına’ karşı gerekli olduğu gerekçesi ile işgal etmişti. Emanullah’In verdiği sert tepki sonucunda geri çekilseler de bu, SSCB Afgan ilişkilerinde bir yara olarak kalacak ve gelişen ilişkileri yeniden gergin bir havaya sokacaktı.

Emanullah han 1928 yılında başlayan isyanlar sonucunda devrilirken Rus komünistleri ikiye bölünmüştü. Bir taraf isyancıların gerici olduklarını kabul etmekle beraber Emanullah Han’ın kral olduğunu vurguluyor ve bu yüzden İsyancılardan yana tutum alınması gerektiğini söylüyordu, bir taraf da Emanullah Han’ın kral olduğu fakat kral olduğu gibi, Emperyalizmle mücadele ettiği ve ilerici olduğu için karalın yanında yer alınması gerektiğini söylüyordu.

Stalin bu hizipleşmede 2.görüşü destekledi, Afgan üniforması ile donatılan fakat Sovyet ordusunda bulunan askerleri Emanulah Han’In yardımına gönderdi. Asker gönderek kendisi için daha faydalı bulduğu Emanullah Han’a yardım ederken aynı zamanda bu kişiler Afgan üniforması giydiği için Emanullah Han kaybetse de ilişkilerde önemli bir bozulma olmayacak ve Stalin verdiği desteği kolayca reddedebilecek ve aynı zamanda partisindeki öbür görüşte yer alanları kendinden uzaklaştırmamış olacaktı.