Sovyetler’in Vietnamı: Afganistan 1

Rusların Afganlarla olan ilişkisi Korkunç İvan’a kadar geri götürülebilir, Rusya’nın daha agresif bir pozisyon almasını sağlayan İvan, bu düzlemde Afganistan’a yolladığı elçiler sayesinde eskiden Timurluların hareket alanı olan Afganistan’ı kendine bağlamaya başladı. İlerideki tarihlerde kaşifleri ile ilk önce Sibirya’yı keşfeden ve etkisi altına alan Ruslar, daha sonra Orta Asya coğrafyasına yayılmaya başlayarak 1800’lü yıllarda Afganistan’a ulaştı. Bu sırada Afganistan Ingilizler tarafından etki altına alınmıştı, İlk önce İngiliz tehdidine karşı Ruslarla hareket etmek isteyen Afgan ileri gelenlerine karşı Rusların tepkileri soğuktu, fakat daha sonra İngilizler ile uzun bir süre adı konulmamış bir soğuk savaş yaşayacak olan Ruslar, Afganistan’daki İngiliz yayılımını bir tehdit olarak görmüş ve Afganlarla ortak olarak hareket etmeye başlamıştı.

Afgan ileri gelenlerinden olan Dost Muhammed’e 2 milyon Ruble vermeyi kabul eden Ruslara karşı İngilizler bölgeyi işgal etmeye çalışmış fakat Dost Muhammed’i devirememişlerdi. Daha sonra 2.Anglo-Afgan savaşını başlatan İngilizler Afganları yendi ve bölgede hakimiyet kurmayı başardı. Afganlar Ruslardan pek çok yardım istese de Ruslar hem kendi ekonomik sıkıntılarından hem de İngilizlerden çekindikleri için bu yardımları yollamadı. 

 

1.Dünya Savaşına yaklaşan yıllarda Ruslar 1907’de

İngilizler ile imzaladıkları antlaşma ile Afganistan’a karışmayacaklarına dair söz vermiş oluyordu.

1.Dünya Savaşı’nda hareketsiz bir bölge olarak kalan Afganistan ve çevre ülkeleri 1917’deki Bolşevik ihtilali ve sonraki dönemde Rus iç savaşı ile Ruslar tekrardan Afganistan’a yakınlaştı. Bunu yanında Emperyalist ülkelere karşı mücadele veren Rusya sadece Afganlarla değil Türkiye ile de ortak düşmanlarından dolayı yakınlaştı. Emanullah Han bu sırada İngilizlere karşı bağımsızlığını ilan etmiş ve Türkiye ile son derece yakın ilişkiler kurmuştu ve o da SSCB ile yakınlaşmıştı. İlk başta Bolşeviklerin bir karalı nasıl desteklediği size garip gelebilir fakat iki tarafın da ortak düşmanı İngilizler olduğu ve bir nevi kriz anında oldukları için Sovyetler de bu yakınlaşmaya karşılık verdi.