Dulkadiroğulları Beyliği

Maraş Elbistan yöresini merkez alarak XIV. ve XV. yüzyıllarda egemenlik kurmuş bir Türkmen beyğidir.

Çeşitli tarihlerde değişik adlar ile anılmışlardır. Dulgadir, Tulkadir, Tulgadır, Zülkadir gibi.

Beyliğin kurulduğu dönemde Anadolu'da siyasi birlik olmaması, Binboğa Dağlan, Maraş,Antakya'da yaşayan ve kışlayan Bozok Türkmenleri'nin bağımsızlık ilan edip beylik haline
gelmelerini kolaylaştırmıştır.

Beş bin kadar at ile çevrelerinde var olan çeşitli beylikleri yenen ve topraklarını genişleten
Zeynettin Karaca Bey, ilk Dulkadir emin oldu. Çukurova'da Ermeni varlığını gerileten Karaca bey bir anlamda Misu'da güçlü bir devlet kurmuş olan Memlukların da himayesine girerek,kurduğu beyliği resmen tescil ettirdi. Böylece beylik ilk kuruluş döneminde aynı zamanda bir Memluk Valigi haline gelmiş oldu.

Anadolu içlerinin karışık ve güçsüz olması, Dulkadiroğullarının kuraya ve batwa  kunggulan Baytikten aleyhine topraklarını genişleten Dulkadiroğlu Karacabey, güçlendikten sonra Memluk Sultanı 'na da başkaldırdı

1341-1352 yılları arasında çeşitli Memluk ordularını ve Bizans ordularını yenerek gücünün zirvesine çıktı. Karacabey Melk Zohur" adıyla kendini hukurdar ilan etti. Bu oldu bittiyi kabul etmeyen Memluklar güçlu bir ordu göndererek Maras-Elbistan yöresini yakıp yıktılar .Karacabeyi de oldurchler Turkmen aşiretlerinin birbiri ile kavgalarından yararlanıp, Dulkadir Beyligi topraklarının bir bölümünde Ugok Türkmenlerinden Ramazanoğullarına verip beyliği bolduler (1353) 

Karacabey in oğlu Hall Bey de Memluklulara bağımlı olmak şartı ile Elbistan Valiliği'ne getirildi. Halil Bey Anadolu'daki guler dengesini gözleyerek, ilk fırsatta da genişleme politikasını surdurdu. önce Ertana Beyliğine saldırıp Yozgat-Kirşehir Malatya'ya kadar ilerledi. Ardından 1371 ve 1378'de Memluk ordularını yenerek Memluk himayesindeki topraklarda genişledi. Antakya, Harput. Amik ovalarını ele geçirdi. Halep'in kuzeyine kadar ulaştı. Güçlenme dönemi iç kanşıkhklarla yeniden bir düşüşü getirdi. Halil Beyle bozuşan kardeşleri Halil Bey'i öldürdüler (1386). Halil Bey'in yerine geçen Suli Bey, kızlarını Kadı Burhaneddin'e

ve Osmanlı hükümdan Çelebi Mehmed'e vererek batı ve kuzey sınırlarını Sonra Memluklularla çalışmaya fırsat kalmadan kardeşi tarafından öldürüldü. Bu durum Dulkadir Beyliği'nde yeni kanışıkhklann çıkmasına sebep oldu. Yıldırım Bayezid bu karışıklıktan yararlanıp Elbistan'ı ele geçirdi (1399) ve yönetimini Dulkadiroğlu Mehmed Bey'e verdi.

Mehmed Bey bir yanda Osmanlılarla bir yanda da Memluklularla hoş geçinmek istiyordu. Ancak hesapta olmayan Timur saldırısı ile (1402) beyliğinin düzeni bozuldu. Bu gerçek karsisinda Dulkadiroğlu Nasiruddin Mehmed Bey, Timur'a boyun eğmek durumunda kaldı. Timur güçlerinin çekilmesiyle Osmanlılarla dostluk ilişkisine giren Mehmed Bey Ramazanoğlu Beyliği ile Karamanoğlu Beyliği aleyhine genişleme politikası gütmeye başladı. Karamanoğlu Mehmed Bey'i esir etti. Beyliğin bundan sonraki tarihi Osmanlılarla Memluklular arasındaki denge politikası üzerine kuruldu. Bazen Osmanlılarla, bazen Memluklularla iyi geçinerek birbirlerine kız alıp vererek varlığını 1515'lere kadar getirdi. Bu arada Doğu Anadolu'da güçlenen Akkoyunlular da beyliğin içişlerinde önemli bir etki merkezi oluşturdu 1515'te Dulkadiroğlu Beyi Alauddevlenin Osmanlılarca Turadağ Savaşı'nda yenilmesinden sonra beylik bütünüyle Osmanlı güdümüne girdi. Osmanlılar adlarına hutbe okutmak ve para bastırmak şartıyla Ali Bey'i beyliğin başına getirdiler. Ali Bey tam bir Osmanlı yanlısı politika güderken, bundan hoşnut olmayan Ferhat

Paşa'nın oyunlan ile öldürüldü. Bu durumu kökten görmek isteyen Osmanlılar, Beyliği Malus Malatya, Antep, Zulkadiniye, Samsat sancaklarını kapsayan bir beylerbeylik haline getirdiler. Böylece 200 yıllık Dulkadiroğlu beyliği ortadan kalktı.

Hazırlayan:

@safahasoglu

Politik Değildir - Non Political